Endüstri Devleri: Mikroorganizmalar

Yıldız Bozkurt

“En kısa tarifiyle biyoteknoloji, biyolojik sistemlerin endüstriyel amaçlı kullanılmasıdır. Yaşayan bir organizmanın kendisi veya bu organizmalardan üretilen enzim gibi biyolojik materyaller endüstriyel amaçla kullanılabilirler.”

Biyoteknoloji, her ne kadar kelime olarak yeni olsa da, ekmek, yoğurt, peynir, sirke gibi ürünleri binlerce yıldır kullanılmaktadır. Eski ile yeni arasındaki fark ise artık bu ürünleri meydana getiren canlıların gözümüzle göremediğimiz küçük mikroorganizmalar olduğunun bilinmesidir. Biyoteknolojide bitki ve hayvanlar zaman zaman kullanılsa da, en önemli rolü mikroorganizmalar üstlenmektedirler. Çok çabuk çoğalmaları, tarım atıkları gibi ucuz kaynaklarla beslenebilmeleri, çok değişik ürünlerin üretilebilmesi, genetik modifikasyonların kolay yapılabilmesi bunun sebeplerindendir.

Mikroorganizmalar, bir bakıma, sadece mikroskop ile görülebilen ‘endüstri devleri’dirler.

Bir cetvelin en küçük aralığı 1 mm.’dir. Bu 1 mm.’lik aralığı 1000 eşit parçaya böldüğünüzü düşünün. İşte mikron denilen bu küçük aralıklar mikroorganizmaların büyüklüklerini tarifte kullanılır. Biyoteknolojinin yıldızları olan bu küçük canlılar dünyanın her tarafında, her yerinde bulunurlar. Hatta kaynar sularda veya buzullarda yaşayan bakteriler vardır.

İlginizi Çekebilir:Yaratıcı Varlığı İspatlanabilir mi?

Bazı mikroorganizmalar tahta, plastik, hatta petrol ile beslenirler. Son yıllarda tanker kazaları ile denize dökülen petrolleri temizlemek için besin olarak petrolü yiyebilen mikroorganizmalar kullanılmaya başlanmıştır. Fabrika atıklarındaki bazı tehlikeli maddelerin absorbe edilmesinde de yine bakterilerden yararlanılmaktadır.

Mikroorganizmalar yaşamaları için gerekli beslenme ortamında ve uygun koşullarda hızla çoğalırlar. Kullandıkları besinleri değişik son ürünlere çevirirler. Meselâ alkol, endüstriyel çözücüler, aminoasitler, organik asitler, polisakkaritler, vitamin ve enzimleri üreten mikroorganizmaların biyoreaktörlerde çoğalması sağlandıktan sonra, üretilen bu maddeler değişik metodlar kullanılarak saflaştırılıp kullanıma sunulur.

Bazı mikroorganizmalar ise ortam şartları değiştirilip, besi ortamındaki bazı maddeler kısıtlandığında farklı bir metabolizma kullanarak değişik kimyasallar üretmeye başlarlar. Bunlardan en çok kullanılanı antibiyotiklerdir. Toksinler, alkaloidler, polihidroksibütirat (biyo-plastik üretiminde kullanılan bir polimer), bu tür endüstriyel ürünlerdendir.

Biyoteknolojiyi son yıllarda ilginç hâle getiren, ‘genetik mühendisliği’dir. Artık değişik teknikler kullanılarak hücre DNA’sına istenen genler yerleştirilerek modifiye edilmekte ve arzu edilen proteinler bu canlılara ürettirilebilmektedir. Genetik modifikasyonların uygulama alanları olarak aşağıdakiler örnek gösterilebilir:

  • Bitki tohumlarından üretim için en iyi olanların seçimi.
  • Gıda mayalamada kullanılan mikroorganizmaların iyi seçimi (örneğin yoğurt ve peynir üretimi için).
  • Bakterilere istenen maddelerin ürettirilmesi (antibiyotik, kanser hastaları için interferon, şeker hastaları için insülin gibi).
  • Endüstriyel veya evsel atıkların temizlenmesinde kullanılan bakterilerin üretimi.
  • Aşı olarak kullanılabilen bakteri üretimi.
  • Tıbbî uygulamalar için virüs üretimi.

Genetik modifikasyonların yapılmasında Rekombinant DNA teknolojileri kulanılır. Mikroorganizmalar genetik kodları olan DNA dizisini kullanır ve bu dizinin şifresinden yararlanarak hayatiyetleri için gerekli olan proteinleri sentezlerler. Rekombinant DNA teknolojisi ile istenen bir proteinin DNA kodu bir aracı vektör yardımı ile bakteriye yerleştirilmekte ve bakteri isteği ve ihtiyacı haricinde olan bu proteini çok miktarda üretmek zorunda kalmaktadır. Hatta bazen, ürettiği madde çoğaldığında kendisini öldürecek olsa bile, kendisine yerleştirilen proteini üretmeye devam eder. Bu da açıkça gösteriyor ki, bakteriler kendilerine yerleştirilen programa uyarlar, kendilerine malik değiller; bilakis, Hâlık-ı Mutlak’ın kendilerine verilen emirleri yerine getiren birer memurudurlar.

 

share Paylaş facebook pinterest whatsapp x print

Benzer İçerikler

Varlık açısından Vahiy/Nübüvvet’in Ontolojik Değeri…
Zenginliğin Kaynağı Nedir?
 ZAMAN DENEN SIR
Bilgiyi hikayeleştirmek
İnsan yaşamının anlamı ne?
Ozon Perdesi
İnsan ve Kainat | © 2017 | Tüm hakları saklıdır.