Galaksimiz ve Yeni Uydusu

Prof. Dr. Osman Çakmak

Cambridge Üniversitesi’nden Gabriel Torrealba ve çalışma arkadaşlarının çalışmaları Galaksimizin etrafında 380.000 ışık yılı uzaklıkta dönmekte olan bir uydu galaksinin bulunduğunu ortaya koydu. Yapılan açıklamaya göre bu galaksi; bizim galaksimizin uyduları arasında dördüncü en büyük galaksi konumunda. Uydu galaksi Crater 2 cücesi adı ile anılacak. Çıplak gözle gözlenemiyor ancak galaksinin içinde bulunan bazı yıldızlar tekil anlamda gözlenebiliyor.

Birçok galaksinin belirgin sınırları bulunmuyor… Bu  yüzden galaksilerin büyüklüklerini veya genişliklerini ölçmek öyle kolay olmuyor. Bu durumda farklı teknikler devreye giriyor. Bu ölçümlerden birisi “yarı-ışık yarıçapı birimi”nin kullanılması. Bir galaksinin en parlak yerinden başlayarak, ışığının en son görüldüğü son sınıra kadarki uzaklığın yarısı hesaplanıyor. Crater 2 cüce galaksisinin yarı-ışık yarıçapının 7.000 ışık yılı genişlikte olduğu görüldü.

Eğer galaksi çıplak gözle görülebiliyor olsaydı, dolunayın iki katı büyüklükte görülecekti. Yine yapılan hesaplar, galaksinin son on yılda keşfedilen uydu galaksilerin içinde en parlağı olduğunu ve Güneş’ten 160.000 kat daha fazla ışık yaydığını gösteriyor. Bizim galaksimiz etrafında dönüyor dönmesine ama geniş bir alanı tarayarak dönüyor ve öyle görünüyor ki, Allah takdir ederse, Samanyolu ile iç içe geçecek ve birleşecek gibi görünüyor.

Neden tespit edilemedi?

Bu galaksi; içindeki yıldızların (ve yıldız sistemlerinin) birbirinden ayrık olması veya başka bir deyişle maddesel yoğunluğunun düşük olmasından dolayı bugüne kadar kolay tespit edilemedi.

Torrealba’ya göre bu uydu yalnız olmayabilir. Galaksinin yakınlarında, üç ayrı cüce galaksi ile birlikte bir de Crater küresel yıldız kümesi olduğu biliniyor. Öyle anlaşılıyor, bir zaman gelecek Samanyolu’na yaklaşa yaklaşa içine düşecek.

Ayrıca bu uydu Galaksinin yuvarlak olan şekline bakarak onun bugüne kadar herhangi bir dev veya büyük galaksiye yaklaşmadığı kanaatine varılabilir. Yani kütle çekimi etkisiyle esnememiş ve değişmemiş olduğu için küre şeklinde görünüyor.

Samanyolu galaksisinin çevresinde dönmekte olan yeni bir galaksinin keşfedilmesi dikkatleri tekrar galaksimize çevirdi.

Galaksimizin etrafında dönen, bir değil iki değil bilindiği kadarı ile dört düzine uydu galaksi var. Bilinen diyoruz. Çünkü gelecekte yeni uydu galaksilerin keşfedilmeyeceğini söyleyemiyoruz. Tıpkı Güneş sisteminde yeni gezegenlerin keşfedilemeyeceğini söyleyemediğimiz gibi…

Evet uzay muazzam büyüklüğü içinde sürprizlerle de dolu ve Âlemler Rabbi’nin sonsuz kudretine en büyük şahit. Kâinat kitabından sonra Allah’ın diğer kitabından, âyete’l-kürsînin mealiyle bitirelim yazımızı:

“Onun egemenliği (hâkimiyeti) gökleri ve yeri kaplamıştır; her ikisini de görüp gözetmek Ona ağır gelmez. O pek yüce, pek büyüktür.” (Bakara suresi, 255)

About The Author