İdeoloji ve Sanat

Kemal Çiftçi

Dinlerin, inançların ve ideolojilerin yaygınlaşmasında, yerleşmesinde sanat hep etkili olmuştur. Ve tarihin her döneminde bunu görüyoruz.

Yakın tarihimizden bir örnek vermek gerekirse; Türkiye’de 68 kuşağı sol hareketlerin yaygınlaşması nasıl oldu? O dönemde ülkemizde Marx’ı veya Engels’i okumuş kaç kişi vardı? Hatta solcuların çoğu Marx’ı Rus sanıyordu. Ama buna rağmen Türkiye’de yüzbinlerce genç aktif olarak kendisini sol hareketlerin içinde buldu. Bugün bile hala o çizgiyi devam ettiren çeşitli fraksiyonlar var. DHKPC ve PKK gibi terör örgütleri de sonuç itibariyle Marxist ideolojinin içinden çıktılar. Bütün bu insanlar hangi kaynaklardan beslendiler? Hemen hemen hiçbiri sol teorisyenleri okuyarak bu noktaya gelmedi. Büyük çoğunluğu şiirle, müzikle ve sinemayla bu ideolojilerin sempatizanı ve takipçisi oldular.

Tarih boyunca insanlar acılarını, sevinçlerini ve inançlarını hep destanlarla, şiirle, müzikle, heykelle ve tiyatro ile ifade ettiler. Kısacası, düşüncelerin, duyguların ve inançların ana taşıyıcısı hep sanat oldu. 20.yüzyıldaki sol ve faşist ideolojilerin yaygınlaşmasında da aynı şekilde sanat kullanıldı. Özellikle de sinema ve müzik…

Kuran-ı Kerim de sık sık sanata ve sanatçıya dikkat çekmektedir. Özellikle şairlerden sıkça bahsedilmektedir. Hatta Kuran-ı Kerim’deki surelerden birinin adı Şuara’dır.

Müşrik şairler Kuran’ın şiir olduğu ve ondan güzel şiirler söyleyebileceklerini iddia ediyorlardı. Hatta daha güzelini söyleyemeye cüret edenler bile oldu. Kuran bu tür şairlere açıkça meydan okudu. Bunun üzerine müşrik şairler İslam’ı, Hz. Peygamber’i ve Müslümanları şiirle hicvetmeye başladılar. Ondan sonra ise Hz. Peygamber onlara cevap vermek üzere Müslüman şairleri göreve çağırdı. Böylece şiir kendisine meşru bir zemin buldu. Hz. Ebubekir ve Hz. Ali başta olmak üzere şiir söyleyen ve okuyan Müslümanlar çoğalmaya başladı.

Bu gelenek daha sonraki dönemlerde de devam etti. Selçuklu’da ve bilhassa Osmanlı döneminde şiir, müzik ve mimari gibi sanatlar zirveye ulaştı. Bugün de mesajımızı iletmenin en güzel yolu sanattır.

About The Author